Op 4 oktober is het dierendag. Voor velen van ons is dit een dag voor een extra knuffel of traktatie voor hun huisdier. Bij het Animal Research Center (ARC) van Poonawalla Science Park BV zie ik dierendag vooral als een moment van reflectie: stilstaan bij de dieren die dagelijks een onmisbare rol spelen in het noodzakelijke onderzoek.

Zij zijn bij ons niet als huisdier, en ook niet als bezit, maar als levende wezens met een eigen waarde en specifieke behoeften.

Geen mensen, geen dingen

In onze samenleving zie ik vaak twee uitersten in hoe we naar dieren kijken. Aan de ene kant worden ze soms vermenselijkt, waarbij we menselijke emoties en rollen toekennen. Hoewel dit helpt om ons met hen te verbinden, doet het geen recht aan hun eigen aard. Aan de andere kant worden dieren nog te vaak gereduceerd tot middelen of objecten, waardoor hun eigenheid uit beeld verdwijnt.

Binnen het ARC kiezen we bewust voor een andere weg; Onze dieren zijn geen mensen, maar ook geen dingen. Ze zijn individuen met een intrinsieke waarde. Daarmee bedoelen we dat een dier waardevol is om zichzelf, los van de rol die het voor ons vervult. Die erkenning maakt dat we steeds opnieuw kijken naar wat het dier zelf nodig heeft, gebaseerd op soort-specifieke eigenschappen en gedrag.

Kijken door de ogen van het dier

Voor mij is dit het belangrijkste uitgangspunt: proberen te kijken door de ogen van het dier. Elk dier heeft unieke behoeften. Denk aan:

• Ruimte om te bewegen
• Rustmomenten en regelmaat
• Contact met soortgenoten
• Uitdagingen om nieuwsgierig te blijven

Onze teams binnen het ARC werken dagelijks om die behoeften te vervullen. Dat doen we onder andere door:

• Passende verrijking: materialen die natuurlijke gedragingen stimuleren, zoals nestmateriaal, schuilplekken, bij knaagdieren knaagmaterialen en speelmateriaal.
• Sociale huisvesting: contact met soortgenoten, wanneer dat belangrijk is voor het welzijn.
• Rust en ritme: zorgvuldig afgestemd op de biologische klok van het dier.

Voor mij gaat dit verder dan het voldoen aan richtlijnen of wettelijke verplichtingen. Het is een overtuiging: een dier komt pas écht tot zijn recht als we het erkennen in zijn eigenheid.

Een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Wat mij telkens weer raakt, is hoe iedereen binnen het ARC hieraan bijdraagt. Of het nu dierverzorgers, onderzoekers of biotechnici zijn: elke keuze die we maken, hoe klein ook, beïnvloedt het dagelijks leven van de dieren.

Door onszelf steeds de vraag te stellen “Wat heeft dit dier nodig, juist als dier?” houden we elkaar scherp en betrokken.

Stilstaan bij respect

Dierendag is voor ons dus geen dag van extra’s of uitzonderingen. Het is een dag om stil te staan bij wat we het hele jaar door doen: dieren zien en erkennen in hun eigen waarde.

Hun aanwezigheid maakt noodzakelijk onderzoek mogelijk dat bijdraagt aan gezondheid en kennis. Maar nog belangrijker: hun bestaan verdient respect, los van hun rol in ons werk.

Daarom is dierendag voor mij vooral een dag om dankbaar te zijn voor de dieren die ons zoveel leren en om te bevestigen dat we hen zien in hun eigenheid en respecteren om wie zij zijn.

Mathijs van Eck
Manager Animal Research Center
Poonawalla Science Park BV